ΤΟ ΗΘΙΚΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΩΝ ΓΙΑΤΡΩΝ. ΠΟΙΟΙ ΘΑ “ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ” ΤΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ ΣΤΙΣ ΜΕΘ
Αντιμέτωποι με την έλλειψη ιατρικού εξοπλισμού και κυρίως ΜΕΘ οι γιατροί στις περισσότερες χώρες του κόσμου, ακόμη και στις ΗΠΑ. Το ιατρικό προσωπικό πλέον βρίσκεται μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις.
Στην Ιταλία το ερώτημα «ποιος τελικά θα σωθεί», μετατρέπεται σε ένα βασανιστικό δίλημμα. Ήδη δίνεται προτεραιότητα σε ασθενείς με τις μεγαλύτερες πιθανότητες να νικήσουν τον ιό. Στους πιο δυνατούς. Κι αυτό, για όσους τελικά καταφέρουν να φτάσουν στην περίθαλψη. Οι Ιταλοί πολίτες περιμένουν το λιγότερο 1 ώρα στο τηλέφωνο για να συνδεθούν με τα επείγοντα.
Οι γιατροί στις Η.Π.Α. πιθανότατα θα ακολουθήσουν μια παρόμοια προσέγγιση. Οι Μ.Ε.Θ. στη χώρα των 327,2 εκατομμυρίων κατοίκων δεν ξεπερνούν τις 100.000, όταν αναμένεται να χρειαστούν το λιγότερο 200.000!
Με άλλα λόγια, το δίλημμα ποιος πρέπει να ζήσει και ποιος θα πρέπει να πεθάνει, αν ο ιός συνεχίσει την ξέφρενη πορεία του, ίσως να μας χτυπήσει την πόρτα!
ΠΟΙΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
Στην Ελλάδα, προς το παρόν, αποφασίζει μια τριμερής επιτροπή γιατρών του εκάστοτε νοσοκομείου, ανεξαρτήτως του θεράποντος, για το ποιος θα εισέλθει τελικά στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Η διαδικασία όμως αυτή, ελλείψει ενός σχετικού ηθικού πλαισίου, δημιουργεί ήδη μεγάλη ψυχολογική φόρτιση και σοβαρά ηθικά διλήμματα στο ιατρικό προσωπικό.
«Οι συνάδελφοι σε χώρες που βρίσκονται στο επίκεντρο της πανδημίας του κορονοϊού βρέθηκαν μπροστά σε τεράστια ηθικά διλήμματα», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η πνευμονολόγος- εντατικολόγος, Διευθύντρια Α’ Μ.Ε.Θ. στο «Γ. Παπανικολάου» κυρία Μηλίτσα Μπιτζάνη.
‘Το μεγαλύτερο άγχος που βιώνουν οι γιατροί τη στιγμή αυτή, εάν εξαιρέσει κανείς το φόβο για τη ζωή τους, είναι το να βρεθούν αντιμέτωποι με τέτοια διλήμματα. Ας ελπίσουμε στη χώρα μας τα μέτρα να αποδώσουν και να μη χρειασθεί να πάρουμε τέτοιες αποφάσεις».
ΟΙ Μ.Ε.Θ. ΘΑ ΔΙΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΤΕΡΟΥΣ
ΟΙ ΠΙΟ ΝΕΟΙ ΣΤΙΣ Μ.Ε.Θ. ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ
Ο Ιταλικός σύλλογος Αναζωογόνησης και Εντατικής Φροντίδας (SIAARTI),
έχει εκδώσει συμβουλές για την καλύτερη αξιοποίηση των υπαρχόντων κλινών. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές, που συντάσσονται από ιατρούς, ακολουθούν μια χρηστική προσέγγιση που στοχεύει να μεγιστοποιήσει τα οφέλη για μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων.
Για παράδειγμα, ο Ιταλός γιατρός καλείται επιλέξει μεταξύ της χορήγησης κλινικής θεραπείας σε έναν 45χρονο ασθενή και έναν 85χρονο, οι οποίοι εκτιμήθηκε πως έχουν ίσες πιθανότητες να αναρρώσουν, αν υποβληθούν σε θεραπεία. Ήδη στη χώρα έχει τεθεί θέμα ορίου ηλικίας στις Μ.Ε.Θ.
Στη Νότια Κορέα, ελήφθησαν άμεσα ανάλογες αποφάσεις. Κάποιοι ασθενείς πεθαίνουν στο σπίτι, ενώ αναμένουν την σειρά τους στα νοσοκομεία.
Προτεραιότητα για τις Μ.Ε.Θ. στο ιατρικό προσωπικό.
Στην Ελλάδα, προς το παρόν, αποφασίζει μια τριμερής επιτροπή γιατρών του εκάστοτε νοσοκομείου, ανεξαρτήτως του θεράποντος, για το ποιος θα εισέλθει τελικά στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Η διαδικασία όμως αυτή, ελλείψει ενός σχετικού ηθικού πλαισίου, δημιουργεί ήδη μεγάλη ψυχολογική φόρτιση και σοβαρά ηθικά διλήμματα στο ιατρικό προσωπικό.
ΛΟΤΑΡΙΑ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΣΔΟΚΙΜΟ ΖΩΗΣ!
Η «ΔΙΚΑΙΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΚΟΡΟΝΟΪΟΥ. ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ.
Στο επιστημονικό περιοδικό «The New England Journal of Medicine» δημοσιεύτηκε άρθρο/έρευνα με τίτλο «Δίκαιη κατανομή ιατρικών πόρων τις ημέρες του κορονοϊού».
Οι συντάκτες γιατροί, επισημαίνουν ότι οι περισσότερες χώρες θα αναγκαστούν να οδηγηθούν υπό αυτές τις συνθήκες σε μια στρατηγική παρόμοια με αυτή της Ιταλίας.
«Η προτεραιότητα σε περίπτωση έλλειψη πόρων, θα πρέπει να στοχεύει στην θεραπεία περισσοτέρων με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής ».
ΠΟΙΟΣ ΘΑ «ΚΕΡΔΙΖΕΙ» ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ; ΗΘΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 6 ΚΑΝΟΝΩΝ.
Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις του επιστημονικού αυτού άρθρου, βασίστηκαν στο σχέδιο πανδημικής γρίπης του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας, το 2005. Ελήφθη υπόψιν και η επικαιροποίησή του το 2009, αλλά και το 2017, μετά την επιδημία του Η1Ν1.
Βάση αυτών των στοιχείων, αλλά και του γεγονότος ότι ο Covid-19 είναι σημαντικά πιο θανατηφόρος από την εποχιακή γρίπη κατά 0,1%, οι επιστήμονες προτείνουν ένα ηθικό πλαίσιο 6 κανόνων για την περίθαλψη των ασθενών, σύμφωνα με το οποίο θα πρέπει :
1. Να δίνεται προτεραιότητα στους εργαζομένους στον τομέα της υγείας.
2. Να δίνεται προτεραιότητα σε ασθενείς με προσδόκιμο ζωής.
«Οι ασθενείς που έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναρρώσουν εάν δεχθούν θεραπεία, έχουν προτεραιότητα έναντι εκείνων που θεωρείται απίθανο να ανακάμψουν και εκείνων που είναι πιθανόν να αναρρώσουν χωρίς θεραπεία».
3. Οι ασθενείς να γνωρίζουν από πριν το ενδεχόμενο απομάκρυσης τους από Μ.Ε.Θ. ή τον αναπνευστήρα.
Ωστόσο πολλές οδηγίες κυρίως Αμερικανικές, συμφωνούν, πως η απόσυρση από τα συστήματα υποστήριξης αναπνοής θα είναι εξαιρετικά τραυματική διαδικασία για την ήδη επιβαρυμένη ψυχολογία των γιατρών. Οι περισσότερες από αυτές τις οδηγίες πάντως συμφωνούν, σε αντίθεση με το ηθικό κομμάτι της υπόθεσης, ότι υπό αυτές τις συνθήκες, η απόφαση αυτή, δεν αποτελεί πράξη θανατώσεως και δεν απαιτεί τη συγκατάθεση του ασθενούς.
4. Να μπαίνουν οι σε λοταρία (τυχαία επιλογή), ασθενείς που έχουν τις ίδιες πιθανότητες να ξεπεράσουν τον ιό.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η προτεραιότητα εξυπηρέτησης στα νοσοκομεία δεν αποτελεί ένα δίκαιο μέτρο όσον αφορά στη θεραπεία για τον κορονοϊό. Η προσέγγιση που λέει ότι εξυπηρετείται πρώτος αυτός που που φθάνει πρώτος, θα ωφελήσει αδίκως εκείνους που ζουν κοντά στις μονάδες υγείας. Όποιος θα αρρωσταίνει πρώτος θα έχει περισσότερες πιθανότητες να ζήσει και αυτό δεν είναι και τόσο δίκαιο.
5. Να αλλάζουν οι κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά στην ιεράρχηση των ασθενών, σύμφωνα με το είδος της θεραπείας (παρέμβασης).
Για παράδειγμα, οι νεότεροι ασθενείς δεν θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα στα εμβόλια Covid-19, τα οποία θα προλαμβάνουν την ασθένεια, αντί να την θεραπεύουν. Δεδομένου ότι ο κορονοιός έχει αποδειχθεί θανατηφόρος στους ηλικιωμένους και τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα, η προτεραιότητα δίνεται αυτομάτως σε αυτές τις ομάδες. Θα προηγηθούν βεβαίως οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας. Εάν τα εμβόλια δεν φτάνουν για τις κατηγορίες αυτές των ασθενών που θα προηγηθούν στην χορήγησή τους, τότε θα ακολουθηθεί και εκεί η μέθοδος της τυχαίας επιλογής (λοταρία). Ο εμβολιασμός θα ξεκινήσει από τους νεότερους, μόνον σε περίπτωση που αυτό θέτει φραγμό στην εξάπλωση του ιού.
Αντιθέτως, θα δίνεται προτεραιότητα στους νεότερους, αλλά και σε ασθενείς με λιγότερα υποκείμενα νοσήματα, όσον αφορά στις κλίνες των νοσοκομείων και ιδιαίτερα τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Το σκεπτικό είναι ότι θα πρέπει να σωθεί ο ασθενής που αν υποβληθεί σε θεραπεία έχει μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.
Το ίδιο προτείνεται και για τις αντιικές και άλλες πειραματικές θεραπείες, που θεωρείται ότι θα έχουν το μέγιστο της απόδοσής τους σε ασθενείς που ναι μεν είναι σοβαρά, αλλά όχι σε κρίσιμη κατάσταση. Τέτοιες θεραπείες, σύμφωνα με τη μελέτη, αποφέρουν το μεγαλύτερο όφελος, σε ασθενείς που δεν συνιστάται να διασωληνωθούν.
6. Να μην υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην ιατρική φροντίδα των ασθενών με Covid-19 και εκείνων με άλλα προβλήματα υγείας.
Ωστόσο οι ελλείψεις θα επηρεάσουν αντιστοίχως και τους άλλους πάσχοντες (από καρδιακά προβλήματα, καρκίνους, αιμοκαθάρσεις, κ.λ.π). Και σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν, προτείνεται η προτεραιότητα σε ασθενείς με προσδόκιμο ζωής και το ιατρικό προσωπικό. Για παράδειγμα ένας γιατρός που πάσχει από αλλεργία και αναφυλακτικό σοκ, θα έχει προτεραιότητα στην περίθαλψη από έναν ασθενή με κορονοϊό.
Κι αν οι συστάσεις αυτές ευθυγραμμίζονται γενικά με τις υπάρχουσες οδηγίες στις Η.Π.Α. και τον Καναδά, πολλοί είναι αυτοί που δεν συμφωνούν σε μια τέτοια στρατηγική. Δυστυχώς όμως, φαντάζει μονόδρομος, σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία, όπου ο αριθμός των ασθενών αυξάνεται καθημερινά κατά εκατοντάδες…
ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ;
Ο καθηγητής φιλοσοφικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Anders Sandberg επισημαίνει:
“Ο δεοντολόγος θα μπορούσε να ξεκινήσει με ένα επιχείρημα δικαιοσύνης: Κάθε άτομο είναι πολύτιμο και πρέπει να έχει ίσες ευκαιρίες για υγειονομική περίθαλψη. Αλλά αν αυτό είναι αδύνατο, τότε αυτή η θεωρία δεν έχει βάση”.
ΠΟΣΟ ΔΙΚΑΙΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΥΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ;
Το ερώτημα που προκύπτει λοιπόν στην Παγκόσμια Κοινότητα, είναι με ποιον τρόπο θα κατανεμηθεί δίκαια, αν είναι δυνατόν στους πολίτες, ιατρική περίθαλψη κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Στη «δεοντολογική ηθική», η απάντηση δεν θέλει και πολύ σκέψη.
Η δεοντολογία λέει άλλωστε, ότι η ηθική μιας πράξης βασίζεται στο εάν η ίδια η πράξη είναι σωστή ή λανθασμένη και όχι στις συνέπειες που δημιουργεί η πράξη αυτή.
Ωστόσο στην περίπτωση του θανατηφόρου κορονοϊού η δεοντολογική ηθική, αναγκαστικά αντικαθίσταται από την συνεπειοκρατική ηθική (μια πράξη γίνεται καλή, αν είναι ωφέλιμη). «Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» δηλαδή, όπως λέει και ο λαός.
Ο καθηγητής φιλοσοφικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Anders Sandberg επισημαίνει:
“Ο δεοντολόγος θα μπορούσε να ξεκινήσει με ένα επιχείρημα δικαιοσύνης: Κάθε άτομο είναι πολύτιμο και πρέπει να έχει ίσες ευκαιρίες για υγειονομική περίθαλψη. Αλλά αν αυτό είναι αδύνατο, τότε αυτή η θεωρία δεν έχει βάση”.
Ο δεοντολόγος γνωρίζει σήμερα ότι όπου οι ιατρικοί πόροι είναι εξαιρετικά περιορισμένοι και η θεραπεία όλων των ασθενών αδύνατη, η μόνη διέξοδος ίσως είναι να δίνεται προτεραιότητα σε ασθενείς που είναι πιθανότερο να ωφεληθούν.
Δεν είναι δίκαιο να διανείμουμε τους λιγοστούς μας πόρους με τρόπους που ελαχιστοποιούν την επιβίωση, λέει η καθηγήτρια ιατρικής και Διευθύντρια του του Κέντρου Κλινικής Ιατρικής Δεοντολογίας στο Πανεπιστήμιο Columbia, Lydia Dugdale.
“Εάν δίνουμε σπάνιες θεραπείες σε όσους δεν μπορούν να ωφεληθούν και έχουν μεγάλη πιθανότητα να πεθάνουν ούτως ή άλλως, τότε όχι μόνο θα πεθάνουν αυτοί, αλλά και εκείνοι με υψηλότερη πιθανότητα επιβίωσης, που όμως χρειάζονται μηχανική υποστήριξη».
«Είναι λάθος να υποστηρίζουμε ανθρώπους που είναι αδύνατον να επωφεληθούν ενώ άλλοι έχουν ανάγκη» λέει ο Brian D. Earp/αναπλ.Διευθυντής προγράμματος Yale για τη δεοντλογία στην Πολιτική της Υγείας.
Κι αν όλα αυτά μας φέρνουν αντιμέτωπους με αρχές και δικαιώματα που η ανθρωπότητα πάλεψε να εδραιώσει, αρκεί ίσως να έχουμε συνειδητοποιήσει το εξής.
Ότι οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο δεν μιλούν τυχαία ή στο πλαίσιο μιας επικοινωνιακής υπερβολής για έναν «άνισο πόλεμο».
Το παραπάνω έγγραφο με τις κατευθυντήριες γραμμές, του SIAARTI, ξεκινά συγκρίνοντας τα ηθικά διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι γιατροί των νοσοκομείων στην Ιταλία με εκείνα των στρατιωτικών γιατρών στα πεδία των μαχών…
info
