ΚΡΑΥΓΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΤΟΠΤΡΙΚΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ. “ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ!”

Τ α κατοπτρικά βακτήρια μπαίνουν στο στόχαστρο 38 επιστημόνων από εννέα χώρες, μεταξύ αυτών και νομπελίστες αλλά και κάποιοι που έχουν προσπαθήσει στο παρελθόν να δημιουργήσουν κατοπτρική ζωή. Όλοι τους προειδοποιούν την ανθρωπότητα για τον νέο, εν δυνάμει επικίνδυνο, τύπο οργανισμών, τα οποία θα κατασκευάζονται στα εργαστήρια ως αντίγραφα των πραγματικών.

Αν και η τεχνολογία για τη δημιουργία τους απέχει τουλάχιστον δέκα χρόνια, οι ειδικοί τονίζουν ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για τους πιθανούς κινδύνους της δημιουργίας μονοκύτταρων οργανισμών στο εργαστήριο, από τώρα.

---

 

Το 2010 οι δημοσιογράφοι του WIRED γράφουν:
“Τα Κύτταρα Κατοπτρισμού Θα Μπορούσαν Να Μεταμορφώσουν την Επιστήμη — Ή Να Μας Εξοντώσουν Όλους!”
“Ομάδα επιστημόνων ανασχεδιάζει τα κύτταρα. Μπορεί να φέρει έναν νέο κλάδο της βιολογίας ή μια νέα εποχή παγετώνα;”
14 χρόνια μετά μια ομάδα επιστημόνων εκφράζει σοβαρές ανησυχίες για το μέλλον του κόσμου εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα…

 

---

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ ΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΥ & ΓΙΑΤΙ ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ

Στη φύση, τα μόρια όλων των ζωντανών οργανισμών έχουν μια συγκεκριμένη «κατεύθυνση», όπως το δεξί και το αριστερό χέρι. Αυτό ονομάζεται καθρεπτισμός (chirality). Τα μόρια αυτά ταιριάζουν μεταξύ τους σαν κομμάτια ενός παζλ.

Το DNA για παράδειγμα χρησιμοποιεί δεξιόστροφα νουκλεοτίδια, ενώ οι πρωτεΐνες αριστερόστροφα αμινοξέα.

Αντιθέτως τα βακτήρια κατοπτρισμού, θα αποτελούνται από «αντίστροφα» μόρια – σαν να τα βλέπουμε σε καθρέφτη. Αυτή η ιδιαίτερότητά τους σημαίνει ότι δεν θα μπορούν να αλληλεπιδρούν με τα φυσιολογικά βιολογικά συστήματα ενός οργανισμού, σε περίπτωση που εξαπλωθούν στην κοινωνία, με τον τρόπο που το κάνουν τα συμβατικά βακτήρια.

Καθώς λοιπόν ανησυχούμε ότι το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα ίσως δεν θα μπορεί να τα αναγνωρίσει ως απειλή, τα βακτήρια αυτά θα μπορούσαν να εξαπλώνονται αθόρυβα και ανεξέλεγκτα προκαλώντας λοιμώξεις σε φυτά, ζώα και ανθρώπους.

Επιπλέον, επειδή δεν θα έχουν φυσικούς θηρευτές, (τα λεγόμενα και “καλά βακτήρια” που εξολοθρεύουν τους επικίνδυνους αντιπάλους τους στη φύση) τα βακτήρια εργαστηρίου (mirror bacteria) θα μπορούσαν να διαταράξουν οικοσυστήματα ή να εξελιχθούν σε ανθεκτικότερες μορφές με τον χρόνο, καθιστώντας αδύνατο τον έλεγχο και περιορισμό τους.

 

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΝ

Παρά τους κινδύνους, η ιδέα των mirror bacteria ξεκίνησε από τη διάθεση για ιατρικές και τεχνολογικές εφαρμογές.

Στη Φαρμακολογία, για τη δημιουργία φαρμάκων που διαρκούν περισσότερο στον οργανισμό, θα είναι ανθεκτικά σε ένζυμα που καταστρέφουν τα φυσιολογικά φάρμακα, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητά τους.

Στη Βιομηχανία, σε βιοαντιδραστήρες για την παραγωγή χημικών ή φαρμάκων, επειδή θα είναι ανθεκτικά σε ιούς που συχνά προκαλούν προβλήματα στις βιομηχανικές διαδικασίες.

Ωστόσο παρά τη σημαντικότητα των πιθανών χρήσεων τους, οι ειδικοί τονίζουν ότι η ανάπτυξη αυτών των οργανισμών πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή, ώστε να αποφευχθούν πιθανά ατυχήματα ή κακή χρήση, καθώς οι ίδιοι λόγοι που τα καθιστούν χρήσιμα, τα κάνουν και επικίνδυνα, όχι μόνο για την περιοχή ή τη χώρα, αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη.

 

ΠΟΙΑ ΓΝΩΣΤΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΥΚΟΛΟ ΝΑ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΥΝ

Σε επιστημονική έρευνα που δημοσιεύτηκε στις αρχές Δεκεμβρίου υπό τον τίτλο:  “Τεχνική έκθεση για τα βακτήρια κατοπτρισμού: σκοπιμότητα και κίνδυνοι” οι ερευνητές θεωρούν πως τα πρώτα βακτήρια τα οποία θα αντιγραφούν, θα είναι οι μικροοργανισμοί E-coli και Mycoplasma που διαθέτουν πιο απλά γονιδιώματα. Στη συνέχεια, θα προσθέσουν γονίδια ώστε να γίνουν ανθεκτικότερα και έτσι πιο χρήσιμα. Τεχνολογίες όπως η σύνθεση DNA και η συνθετική γενετική αναμένεται να διευκολύνουν αυτές τις διαδικασίες στο μέλλον.
Στην ίδια μελέτη, εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες βιοασφάλειας, οι οποίες απαιτούν νέα μέτρα για τη μείωση του κινδύνου.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι επιστήμονες, αυτή τη στιγμή στον κόσμο δεν υπάρχουν μέτρα περιορισμού του καταστροφικού ενδεχόμενου να βρεθούν εκτός εργαστηρίου από λάθος, καθώς τα μέτρα φυσικού περιορισμού, όπως τα εργαστήρια υψηλής ασφάλειας (BSL-3 και BSL-4), δεν εγγυώνται την αποτροπή διαρροών επικίνδυνων μικροοργανισμών. Αντιθέτως υπάρχουν καταγεγραμμένα περιστατικά διαρροών από τέτοια εργαστήρια, όπως η ευλογιά το 1978 και η διαρροή του ιού αφθώδους πυρετού το 2007.

Σε αντίθεση με τους ιούς, τα κατοπτρικά βακτήρια μπορούν να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν χωρίς ξενιστή, καθιστώντας οποιαδήποτε διαρροή εξαιρετικά επικίνδυνη. Αναφέρεται χαρακτηριστικά:

“Παρόλο που οι εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν συστήματα αποστείρωσης αποβλήτων και αποτροπής διαρροής αερολυμάτων, αυτά τα μέτρα δεν μπορούν να εξαλείψουν πλήρως τον κίνδυνο. Η δημιουργία καθρεπτικών βακτηρίων απαιτεί ενισχυμένες προσεγγίσεις ασφάλειας, καθώς οι υπάρχουσες μέθοδοι θεωρούνται ανεπαρκείς για την πρόληψη ατυχημάτων, ενώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και για βιολογικό πόλεμο”.

 

ΑΝΑΤΡΙΧΙΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΤΑ ΖΩΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ

Τα κατοπτρικά βακτήρια δεν χρειάζονται παράγοντες προσκόλλησης για να διεισδύσουν στο σώμα. Θα μπορούσαν να περάσουν παθητικά από φυσικά φράγματα όπως ο εντερικός βλεννογόνος, στην κυκλοφορία του αίματος. Η προσαρμοστική ανοσία, η οποία περιλαμβάνει την ενεργοποίηση των Τ-κυττάρων και την παραγωγή αντισωμάτων, θα μπορούσε να εξασθενήσει σημαντικά σε περίπτωση μόλυνσης από τα κατοπτρικά βακτήρια. Επιπροσθέτως, παραμένει άγνωστη η ελάχιστη ποσότητα τους, η οποία απαιτείται για τη δημιουργία λοίμωξης.

Μόλις εισέλθουν στο αίμα, τα καθρεπτικά βακτήρια θα μπορούσαν να αναπτυχθούν εκθετικά πιθανότα γιατί οι μηχανισμοί του ανοσοποιητικού πιθανότατα δεν θα τα αναγνωρίζουν. Οι συνέπειες της λοίμωξης θα είναι άμεσες. Σηπτική αντίδραση, σοβαρή βλάβη και θνησιμότητα.

Τα βακτήρια αυτά είναι δυνατόν να αποφύγουν τις ανοσολογικές άμυνες των ζώων, με ανάλογα των ανθρώπων συμπτώματα. Τα φυτά επίσης πιθανολογείται ότι δεν θα μπορούν να τα “ανιχνεύσουν”. Ωστόσο, μπορεί να αναπτυχθούν στρατηγικές μέσω μηχανικής τροποποίησης των φυτικών υποδοχέων, ώστε να προστατευτούν βασικές καλλιέργειες.

 

 

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΛΕΝΕ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥΣ ΟΙ  ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι τα προβλεπόμενα οφέλη από τη δημιουργία βακτηρίων στα εργαστήρια είναι περιορισμένα, καθώς όπως τονίζουν στην επιστολή ανάλογες θεραπευτικές εφαρμογές, μπορούν να παραχθούν και με άλλους, όχι τόσο επικίνδυνους για την ανθρωπότητα τρόπους.

«Υποθετικά, τα βακτήρια αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πλαίσιο σε κυτταρικές θεραπείες, αλλά και πάλι, υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι. Οι δυνητικοί κίνδυνοι από τη δημιουργία βακτηρίων κατοπτρισμού δεν δικαιολογούνται από τα σχετικά περιορισμένα οφέλη που προσφέρουν».

Επισημαίνουν ότι οποιαδήποτε έρευνα θα πρέπει να τελεί υπό την αιγίδα διεθνούς κανονισμού και στο πλαίσιο διεθνούς συνεργασίας. Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζουν, η διαφάνεια, η συνεργασία και η αυστηρή τήρηση των κανονισμών βιοασφάλειας είναι κρίσιμες για να αποτραπούν πιθανά ατυχήματα ή καταχρήσεις.

 

Οι υπογράφοντες την επιστολή ζητούν να γίνει έρευνα προσδιορισμού της τεχνολογίας και των προτύπων ασφαλείας που θα χρησιμοποιούν τα εργαστήρια, καθώς και τους κανονισμούς που θα διέπουν τη διαδικασία, αλλά και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς που θα εποπτεύουν.