α βρέφη μπορούν να μάθουν πολλές γλώσσες απο τις πρώτες ημέρες της γέννησής τους, υποστηρίζει νέα έρευνα που μελέτησε την περίπτωση της Γκάνα.
Φανταστείτε λοιπόν ένα βρέφος που ακούει τη μητέρα του να του μιλά σε μία γλώσσα, τον πατέρα του σε μια άλλη και τους γείτονες να χρησιμοποιούν ακόμα περισσότερες. Για πολλούς, η εκμάθηση πολλαπλών γλωσσών θεωρείται ένα δύσκολο επίτευγμα που απαιτεί χρόνια εξάσκησης. Όμως, στην πραγματικότητα, η ικανότητα για πολύγλωσση εκμάθηση ξεκινά από τη γέννηση – και για πολλά μωρά σε ορισμένα μέρη του κόσμου, η πολυγλωσσία δεν είναι εξαίρεση, αλλά ο κανόνας. Μια πρόσφατη έρευνα από τους ψυχολόγους και γλωσσολόγους του Πανεπιστημίου του Πότσνταμ, των Dr. Natalie Boll-Avetisyan και Paul O. Omane, μελετά τη φυσική ανάπτυξη της πολυγλωσσίας στην Αφρικανική Πρωτεύουσα. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα περισσότερα μωρά στην Άκκρα, την πρωτεύουσα της χώρας, εκτίθενται από τη γέννησή τους σε δύο έως έξι γλώσσες.
Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΓΛΩΣΣΩΝ ΣΤΗ ΒΡΕΦΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
Η μελέτη, που εξέτασε 121 βρέφη ηλικίας 3 έως 12 μηνών, έδειξε ότι αυτά τα παιδιά ακούνε καθημερινά πολλές γλώσσες από διάφορες πηγές. Μερικές από αυτές τις γλώσσες προέρχονται από άμεσες αλληλεπιδράσεις με γονείς και φροντιστές, ενώ άλλες απορροφώνται έμμεσα από συζητήσεις στο περιβάλλον, το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση.
Στη Γκάνα, οι οικογένειες είναι συχνά πολυμελείς, με παππούδες, θείους και γείτονες να συμμετέχουν ενεργά στην ανατροφή των παιδιών. Αυτή η κοινοτική προσέγγιση επιτρέπει στα μωρά να εκτίθενται καθημερινά σε διαφορετικές γλωσσικές εμπειρίες, κάτι που διαφέρει σημαντικά από τα δυτικά πρότυπα, όπου οι γονείς είναι οι κύριοι φορείς γλωσσικής εκμάθησης.
Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΟΥ ΚΟΙΩΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΙΑ
Στη Δύση, πολλά παιδιά μαθαίνουν μία κυρίαρχη γλώσσα από τους γονείς τους και ίσως μια δεύτερη στο σχολείο. Αντίθετα, στη Γκάνα, τα βρέφη μεγαλώνουν σε πολυγλωσσικές κοινότητες, όπου η έκθεση σε πολλές γλώσσες είναι φυσιολογική. Οι κοινές αυλές των οικογενειακών συγκροτημάτων λειτουργούν ως κέντρα επικοινωνίας, όπου τα παιδιά ακούν πολλές διαφορετικές γλώσσες από τους ενήλικες γύρω τους.
“Η ιδέα ότι ένα παιδί μαθαίνει μόνο μία γλώσσα από έναν αποκλειστικό φροντιστή δεν ισχύει σε αυτές τις κοινότητες”, εξηγεί ο O. Omane, πρώτος συγγραφέας της μελέτης. “Αντιθέτως τα παιδιά περιβάλλονται από μια πλούσια ποικιλία γλωσσικών ερεθισμάτων από την πρώτη στιγμή της ζωής τους.”
ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΗ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΓΛΩΣΣΩΝ
Η έρευνα υπογραμμίζει τη διάκριση μεταξύ της άμεσης και της έμμεσης εκμάθησης γλωσσών. Οι τοπικές γλώσσες όπως τα Akan, Ga και Ewe μαθαίνονται κυρίως μέσω άμεσων αλληλεπιδράσεων με τους γονείς και τους φροντιστές. Από την άλλη, η αγγλική γλώσσα, που αποτελεί την επίσημη γλώσσα της χώρας, εισάγεται κυρίως μέσα από έμμεση έκθεση, όπως η τηλεόραση, το ραδιόφωνο και η δημόσια επικοινωνία.
“Είναι συχνό το φαινόμενο να τονίζεται η σημασία της άμεσης γλωσσικής επαφής για την εκμάθηση μιας γλώσσας”, λέει η Dr. Boll-Avetisyan. “Ωστόσο, τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι και η έμμεση γλωσσική έκθεση, ιδίως μέσω των μέσων ενημέρωσης και της δημόσιας επικοινωνίας, παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο, ειδικά στις αστικές περιοχές.”
ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΙΑ: ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Η μελέτη αποκαλύπτει μια διαφορετική προσέγγιση στη γλωσσική εκμάθηση από εκείνη που κυριαρχεί στη Δύση. Στις βιομηχανοποιημένες χώρες, η πολυγλωσσία συχνά θεωρείται εξαίρεση και όχι κανόνας. Ωστόσο, η έρευνα από τη Γκάνα δείχνει ότι η πολυγλωσσία αποτελεί φυσικό μέρος της ζωής για πολλά παιδιά παγκοσμίως.
“Η πλειονότητα των μελετών για την εκμάθηση γλωσσών έχει επικεντρωθεί στις δυτικές κοινωνίες, προσφέροντας μια περιορισμένη άποψη της πολυγλωσσίας”, αναφέρει η Dr. Boll-Avetisyan. “Η έρευνά μας δείχνει ότι άλλες κοινωνίες εμφανίζουν πολύ πιο δυναμικά πολυγλωσσικά περιβάλλοντα.”
Αυτή η διαπίστωση έχει σημαντικές επιπτώσεις για την εκπαίδευση και τις γλωσσικές πολιτικές. Αντί να βλέπουμε την πολυγλωσσία ως πρόκληση, μπορούμε να την αναγνωρίσουμε ως πλεονέκτημα που εμπλουτίζει τη γνωστική ανάπτυξη και την πολιτιστική ταυτότητα των παιδιών.
ΑΝΑΘΕΩΡΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ
Η μελέτη στη Γκάνα προστίθεται σε ανάλογες που κατά καιρούς έχουν γίνει και υποστηρίζουν ότι εκμάθηση μιας γλώσσας δεν ακολουθεί ένα αυστηρό, καθορισμένο μοτίβο. Αντίθετα, επηρεάζεται από το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει ένα παιδί και τις αλληλεπιδράσεις του με την κοινότητά του.
Η έρευνα δείχνει ότι δεν είναι σπάνιο ή δύσκολο για τα βρέφη να μαθαίνουν πολλές γλώσσες από τη γέννησή τους. Άλλωστε σε πολλές κοινωνίες, η πολυγλωσσία δεν είναι κάτι εξαιρετικό – είναι απλά ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η καθημερινότητα.
Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Cognitive Development μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη προσαρμογή των γλωσσικών εκπαιδευτικών πολιτικών ώστε αυτά να υποστηρίζουν τα παιδιά που μεγαλώνουν σε πολυγλωσσικά πλαίσια.
INFO
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο : SCIENCE DIRECT
