ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΑΛΩΠΕΚΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ

πιδημία αλωπεκίας και κυρίως της μετωπιαίας ινώδους μορφής της (FFA), διαπιστώνουν οι επιστήμονες στις γυναίκες. Πρόκειται για μια σπάνια έως σήμερα περίπτωση τριχόπτωσης που εμφανίζεται κυρίως σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, προκαλώντας προοδευτική υποχώρηση της μετωποκροταφικής γραμμής των μαλλιών. Η πάθηση αυτή μπορεί επίσης να επηρεάσει τα φρύδια, τις βλεφαρίδες και τις τρίχες στο σώμα, ενώ η ακριβής αιτία της παραμένει ασαφής.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΧΑΝΟΥΝ ΤΑ ΜΑΛΛΙΑ ΤΟΥΣ & ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΜΙΛΟΥΝ ΓΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ

Τα τελευταία χρόνια, οι διαγνώσεις της FFA έχουν αυξηθεί δραματικά, εγείροντας ερωτήματα για το αν πρόκειται για μια αναδυόμενη επιδημία. Σύμφωνα με ερευνητές, οι δημοσιεύσεις σχετικά με την ασθένεια αυξήθηκαν από μία το 1994 σε δεκάδες ετησίως έως το 2016, ενώ ο αριθμός των διαγνωσμένων περιστατικών στα δερματολογικά κέντρα έχει εκτοξευθεί.

Ανάλυση τάσεων στο Medline (1994–2016): O οριζόντιος άξονας υποδεικνύει το έτος δημοσίευσης και ο κάθετος άξονας το ποσοστό των δημοσιεύσεων που αναφέρονται στο Medline σε σχέση με καθεμία από τις 3 ασθένειες. 1. FFA, μετωπική ινωτική αλωπεκία. 2. FD, θυλακίτιδα decalvans; 3. KFSD, Keratosis follicularis spinulosa decalvans.

ΠΟΙΕΣ ΟΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ

Αν και η ακριβής αιτιολογία της FFA παραμένει αδιευκρίνιστη, οι επιστήμονες εξετάζουν διάφορους παράγοντες, όπως:

-> Ορμονικές αλλαγές, καθώς επηρεάζει κυρίως μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

-> Γενετική προδιάθεση, καθώς έχουν καταγραφεί οικογενειακές περιπτώσεις.

-> Ανοσολογικοί μηχανισμοί, αφού ανήκει στις αυτοάνοσες μορφές αλωπεκίας.

-> Περιβαλλοντικοί– τοξικοί παράγοντες, όπως η ρύπανση, το κάπνισμα και η χρήση καλλυντικών που δεν ξεπλένονται όπως κρέμες και αντιηλιακά.

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες θεωρίες συνδέει την εμφάνιση της FFA με τη χρήση αντηλιακών και καλλυντικών προϊόντων προσώπου. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες με FFA χρησιμοποιούν πολύ περισσότερο αντηλιακά και ενυδατικά προϊόντα προσώπου σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

ΜΕΛΕΤΑΤΑΙ Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ FFA ΜΕ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Μία από τις πρώτες μελέτες που συνέδεσαν αυτή την μορφή αλωπεκίας με τα καλλυντικά δημοσιεύθηκε στο British Journal of Dermatology το 2016 . Σε αυτήν, οι ερευνητές ανέλυσαν τη χρήση διαφόρων προϊόντων περιποίησης του δέρματος 105 γυναικών με FFA και άλλων 100 γυναικών που δεν εμφάνιζαν το πρόβλημα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:

-> Οι γυναίκες με μετωπική αλωπεκία χρησιμοποιούσαν κατά κόρον προϊόντα με αντιηλιακή προστασία σε σύγκριση με τις υπόλοιπες γυναίκες της ομάδας ελέγχου.

-> Υπήρχε μια τάση προς αυξημένη χρήση ενυδατικών κρεμών και foundation μεταξύ των γυναικών με αλωπεκία, αν και η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική.

-> Η χρήση σαμπουάν, η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών και η βαφή μαλλιών ήταν χαμηλότερη στην ομάδα με FFA, οπότε καταγράφηκε ότι πιθανότατα δεν αποτελούν παράγοντες εμφάνισης της πάθησης.

-> Οι γυναίκες με FFA εμφάνιζαν υψηλότερα ποσοστά θυρεοειδοπάθειας, καθώς και αυξημένη ευαισθησία σε ορισμένα αρωματικά συστατικά των καλλυντικών, όπως αποκαλύφθηκε μέσω patch test.

 ΟΙ “ΥΠΟΠΤΟΙ” ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ

Μια ανασκόπηση του Journal of the American Academy of Dermatology το 2020 εξέτασε τη σύνδεση μεταξύ FFA και αντηλιακών (Robinson et al., 2020). Οι ερευνητές πρότειναν διάφορους μηχανισμούς μέσω των οποίων τα αντηλιακά μπορεί να εμπλέκονται:

->  Διαταραχή του Θυλακικού Ανοσοποιητικού Συστήματος: Ορισμένα συστατικά των αντηλιακών, όπως το διοξείδιο του τιτανίου (TiO₂) μπορεί να διεισδύουν στους θύλακες των τριχών και να προκαλούν μια ανοσολογική απόκριση που οδηγεί στην καταστροφή των τριχοθυλακίων.

->  Οξειδωτικό Στρες: Τα νανοσωματίδια διοξειδίου του τιτανίου, όταν εκτίθενται στην υπεριώδη ακτινοβολία, μπορούν να προκαλέσουν το σχηματισμό ελεύθερων ριζών, που πιθανώς επιδεινώνουν τη φλεγμονή στο τριχωτό της κεφαλής.

->  Ορμονική Διαταραχή: Ορισμένα χημικά φίλτρα UV που χρησιμοποιούνται στα αντηλιακά έχουν αναφερθεί ότι παρουσιάζουν οιστρογονική δραστηριότητα, η οποία ενδέχεται να επηρεάζει την ισορροπία των ορμονών στις γυναίκες και να συμβάλλει στην ανάπτυξη της FFA.

ΤΙ ΕΔΕΙΞΑΝ ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ

Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε το 2022, εξέτασε 9 ελεγχόμενες μελέτες για τη σχέση μεταξύ FFA, αντηλιακών και ενυδατικών προϊόντων. Η ανάλυση έδειξε ότι:

-> Οι γυναίκες που χρησιμοποιούν τακτικά αντηλιακά έχουν 2,21 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν FFA.

-> Η χρήση ενυδατικών προϊόντων σχετιζόταν επίσης με 2,09 φορές αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης FFA.

Ωστόσο, οι συγγραφείς τόνισαν ότι δεν μπορεί να αποδειχθεί άμεση αιτιώδης σχέση, καθώς οι μελέτες βασίστηκαν κυρίως σε ερωτηματολόγια.

Εντωμεταξύ σε μια άλλη και μάλιστα πολύ πρόσφατη μελέτη, του 2025, αναφέρεται ότι η υπερβολική φωτοπροστασία του προσώπου διαταράσσει την φυσιολογική ομοιόσταση, οδηγώντας στην κατάρρευση της ανοσολογικής προστασίας των θυλάκων. Στην ίδια δημοσίευση διαβάζουμε ότι στο στόχαστρο έχει μπει και ο θυροειδής, καθώς η FFA σχετίζεται με αυτοάνοσα νοσήματα στο 9.7-30% των ασθενών, με τον υποθυρεοειδισμό να εμφανιζεται ως τη συχνότερη πάθηση. Επιπροσθέτως ελέγχονται και οι ψυχολογικοί παράγοντες.

ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΜΑΛΛΙΩΝ

Οι έρευνες δείχνουν μια πιθανή συσχέτιση μεταξύ των αντηλιακών και της Μετωπικής Ινώδους Αλωπεκίας, όμως δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι τα αντηλιακά προκαλούν άμεσα τη νόσο.

Ωστόσο όσοι ανησυχούν για την υγεία του τριχωτού της κεφαλής τους μπορούν να ακολουθήσουν τις παρακάτω πρακτικές:

-> Επιλογή κατάλληλων προϊόντων: Επιλογή αντηλιακών και καλλυντικών χωρίς άρωμα και parabens, που περιέχουν ανόργανα φίλτρα UV (όπως οξείδιο του ψευδαργύρου) αντί για χημικά φίλτρα.

-> Δοκιμές αλλεργίας: Σε ιστορικό αλλεργιών ή δερματικών αντιδράσεων, είναι σημαντικό να γίνονται patch tests για τα συστατικά αντηλιακών και καλλυντικών.

-> Διατήρηση της ισορροπίας στο δέρμα του κεφαλιού: Χρήση σαμπουάν με ήπια καθαριστικά και αποφυγή προϊόντων που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα.

-> Ρύθμιση της έκθεσης στον ήλιο: Περιορισμός χρήσης αντιηλιακών και πρόκριση φυσικής προστασίας, όπως καπέλα και σκίαση, σε συνδυασμό με ρύθμιση της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία.

-> Αποφυγή χρήσης του αντιηλιακού κοντά στο τριχωτό της κεφαλής και στα φρύδια.

Η συζήτηση γύρω από τη σχέση των αντηλιακών και των καλλυντικών με την εμφάνιση μετωπιαίας ινώδους αλωπεκίας βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι έρευνες υποδηλώνουν μια πιθανή σύνδεση, αλλά δεν υπάρχει αδιάσειστη απόδειξη ότι τα αντηλιακά προϊόντα από μόνα τους, ή σε συνδυασμό με άλλα προϊ’οντα ή παράγοντες, προκαλούν την πάθηση. Η καλύτερη στρατηγική είναι η προσεκτική επιλογή των προϊόντων περιποίησης και η γνωμοδότηση ειδικών δερματολόγων σε περίπτωση σοβαρής απώλειας μαλλιών.

Οι επιστημονικές μελέτες αναμένεται, καθώς η έρευνα προχωρά, να δώσουν σαφέστερες απαντήσεις για τον ρόλο των καλλυντικών στην ανάπτυξη αυτής της μορφής αλωπεκίας.