ΣΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΟΥ ΝΕΡΟ!

Μια σημαντικότατη ανακάλυψη για το υγρό στοιχείο στο φεγγάρι, ήρθε στο φως μετά την προσεκτικότερη ανάλυση των χαρτών που διαθέτουμε από τον μοναδικό φυσικό δορυφόρο της Γης. Αυτοί οι χάρτες δείχνουν ότι όχι μόνο υπάρχει νερό… αλλά υπάρχει νερό παντού! Τόσο πολύ νερό, που αν ζούσε o Frank Sinatra θα τραγουδούσε σίγουρα “Fly me to the moon” αλλά  “Let me swim among the stars”… και ίσως δεν είναι υπερβολή.

ΤΟ “ΥΓΡΟ” ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες πίστευαν ότι μεγάλες αποθέσεις νερού μπορεί να βρίσκονται μόνο στις πολικές περιοχές της Σελήνης, ιδιαίτερα σε κρατήρες υπό σκιά, τους οποίους δεν αγγίζουν οι ηλιακές ακτίνες. Με τα νέα στοιχεία, έχουμε πλέον σοβαρές ενδείξεις, ότι το νερό μπορεί να είναι διαθέσιμο ακόμη και κοντά στον ισημερινό.
Μελέτες από το  Moon Mineralogy Mapper (M3) (ένα από τα δύο όργανα της NASA που μεταφέρθηκε από την πρώτη αποστολή της Ινδίας στη Σελήνη) στο διαστημόπλοιο Chandrayaan-1, (ΦΩΤΟ) δείχνουν την παρουσία νερού εγκλωνισμένου σε υδροξύλια, σε διάφορες τοποθεσίες. Παρόμοια μόρια εντοπίζονται σε βράχους και εμφανίζονται μετά από κρούσεις μετεωριτών.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης, ότι οι κηλίδες του νερού στα πυριγενή πετρώματα, μεταβάλλονται ανάλογα με τη γωνία του ηλιακού φωτός. Αυτό αρχικά, ερμηνεύτηκε ως σημάδι κίνησης του νερού στην επιφάνεια της Σελήνης, δημιουργώντας σύγχυση στην επιστημονική κοινότητα, που θεωρούσε κάτι τέτοιο αδύνατο. Τελικά το μυστήριο λύθηκε, καθώς τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι πρόκειται για νερό στα ορυκτά υδροξυλίου απ’ όπου ίσως μπορεί να εξαχθεί για να χρησιμεύσει σε μελλοντικές σεληνιακές αποστολές. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε το “κλειδί” για την παροχή πόρων κατά την παραμονή των αστροναυτών στο φεγγάρι.

ΠΩΣ ΕΓΙΝΕ Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Η ανάλυση που διεξήχθη από ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Ρότζερ Κλαρκ του Ινστιτούτου Πλανητικής Επιστήμης, δείχνει ότι υπάρχουν πολλές πηγές νερού στην επιφάνεια της σελήνης. Αυτές οι πηγές φαίνεται πως “κρύβονται” σε μια ομάδα χημικών ουσιών, τα «υδροξύλια» (OH). Το νερό βρίσκεται σε αποθέσεις πάγου σε σκιασμένες περιοχές και μέσα σε βράχους. Εμφανίζεται και κατά τη διάρκεια του σχηματισμού κρατήρων, αλλά σταδιακά διαβρώνεται από τον ηλιακό άνεμο. Αυτή η διαδικασία αφήνει πίσω της υδροξείδιο, το οποίο μπορεί επίσης να σχηματιστεί από το ηλιακό υδρογόνο που συνδυάζεται με το οξυγόνο στην επιφάνεια της Σελήνης.
«Το να γνωρίζεις πού βρίσκεται το νερό όχι μόνο βοηθά στην κατανόηση της σεληνιακής γεωλογικής ιστορίας αλλά και πού μπορεί να βρουν νερό οι αστροναύτες στο μέλλον» επισημαίνει ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Πλανητικής Επιστήμης.
Ο Κλαρκ και η ομάδα του επικεντρώθηκαν σε ένα σύνολο δεδομένων που προέκυψαν από το φασματόμετρο του σεληνιακού προσεδαφιστή κατά την περίοδο 2008-2009. Αυτή η ανάλυση ήταν μέρος της προσπάθειας ανίχνευσης και χαρτογράφησης του νερού στη σεληνιακή επιφάνεια και πρόσφερε σημαντικές ενδείξεις για την παρουσία του, ιδιαίτερα σε σκιασμένες περιοχές. Τα δεδομένα υπέρυθρης φασματοσκοπίας περιέχουν τα φασματικά αποτυπώματα τόσο του νερού όσο και του υδροξυλίου στο ηλιακό φως που ανακλάται από την επιφάνεια της Σελήνης. Το φασματόμετρο M3 ανατέμνει το φως σε 85 διαφορετικά ορατά και υπέρυθρα «χρώματα». Έτσι, μπόρεσαν να εντοπίσουν τις χαρακτηριστικές “νύξεις” νερού και υδροξυλίων σε μεγάλο μέρος της Σελήνης.
Η ομάδα εξέτασε επίσης τη θέση και τα γεωλογικά δεδομένα νερού και υδροξυλίου, αλλά κυρίως τη «διάρκεια ζωής» αυτών των πόρων στη Σελήνη. Είναι ενδιαφέρον ότι το νερό καταστρέφεται σταδιακά. Το υδροξύλιο (Hydroxyl), ωστόσο, διαρκεί πολύ περισσότερο. Έτσι, για παράδειγμα, εάν ένας κρατήρας χτυπήσει στην επιφάνεια της Σελήνης, οι «υγροί» βράχοι τους οποίους θα διαβρώσει, θα χάσουν αυτό το στοιχείο με την πάροδο του χρόνου μέσω της δράσης του ηλιακού ανέμου. Το αποτέλεσμα είναι ένα διάχυτο στρώμα, ή «αύρα» υπολειμμάτων υδροξυλίων. Σε άλλα σημεία της σελήνης, τα πρωτόνια του ηλιακού ανέμου που συγκρούονται με την επιφάνεια, συμβάλλουν σε ένα λεπτό στρώμα υδροξυλίων, που μοιάζει με «πατίνα». Τα υδροξύλια διαρκούν πολύ περισσότερο και υπάρχουν στη Σελήνη έως και εκατομμύρια χρόνια.
«Συγκεντρώνοντας όλα τα στοιχεία μαζί, βλέπουμε μια σεληνιακή επιφάνεια πολύπλοκης γεωλογίας, με σημαντική ποσότητα νερού υπογείως κι ένα επιφανειακό στρώμα υδροξυλίου. Τόσο οι κρατήρες, όσο και η ηφαιστειακή δραστηριότητα, γνωρίζουμε ότι φέρνουν στην επιφάνεια στοιχεία πλούσια σε νερό. Και τα δυο, αποτελούν στοιχεία της σεληνιακής δομής», επισημαίνει ο Clark.

ΠΩΣ ΘΑ ΣΥΛΛΕΓΕΤΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΕΣ

Είναι γνωστό ότι στη σελήνη υπάρχουν δύο είδη βράχων. Οι βασάλτες (μαύροι βράχοι) και οι ανορθοσίτες (κομμάτι τους είχε συλλεχθεί από τους αστροναύτες του Apollo 15 και του οποίου η ηλικία έχει προσδιοριστεί στα 4,19 δισεκατομμύρια έτη). Συναντάται δε σε διάφορα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των σεληνιακών υψίπεδων. Οι ανορθοσίτες είναι σχετικά «υγροί» ενώ οι βασάλτες παραμένουν πολύ ξηροί. Και οι δύο τύποι πετρωμάτων περιέχουν υδροξύλια συνδεδεμένα με διαφορετικά ορυκτά.
Ωστόσο οι πλούσιοι σε νερό ανορθοσίτες είναι αυτοί που πιθανότατα θα αποτελέσουν στόχο για συγκομιδή από τους σεληνιακούς αστροναύτες. Μια καλή παροχή νερού λόγου χάρη θα μπορούσε να προκύψει μέσω θέρμανσης. Επίσης από τη δημιουργία χημικών αντιδράσεων που συνδυάζουν τέσσερα υδροξύλια για να δημιουργήσουν οξυγόνο και νερό. Φυσικά, οι πόλοι της σελήνης θα αποτελούν πάντα μια πιο άμεση πηγή νερού. Αυτή η πηγή είναι πιθανό να συλλέγεται πιο εύκολα, αλλά σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να βρεθεί τρόπος μεταφοράς του νερού σε σε άλλες σεληνιακές περιοχές.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΓΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΝΕΡΟΥ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

Η αναζήτηση πηγών σεληνιακού νερού απαιτεί ειδικά όργανα. To Aqualunar Challenge είναι ένα πρόγραμμα που αφορά ακριβώς σε αυτό και ήδη έχει καταλήξει στις δέκα επικρατέστερες ιδέες.
Ομάδες Βρετανικών και Καναδικών Διαστημικών Υπηρεσιών, συνεργάζονται ώστε να προκρίνουν την λύση με τις μέγιστες προοπτικές.
Η προτεινόμενη τεχνολογία θα πρέπει να είναι σε θέση να αντέχει στο σκληρό κρύο και τα αιχμηρά σωματίδια σκόνης του Νότιου Πόλου της Σελήνης, διατηρώντας τη χαμηλή μάζα της κατασκευής. Δεν θα πρέπει να βασίζεται σε εξαρτήματα που χρειάζεται να αποσταλλούν από τη γη, ενώ το service θα πρέπει να είναι σπάνιο, ώστε να μην απασχολούνται οι αστροναύτες.
Τους επόμενους μήνες, οι δέκα επικρατέστερες ομάδες, θα εργαστούν για να αναπτύξουν τις τεχνολογίες τους με τη βοήθεια επιχορήγησης £30.000 (περίπου 38.500 $ σε τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες).
Τέλος, τον Μάρτιο του 2025, οι διοργανωτές θα ανακοινώσουν τον νικητή του Ηνωμένου Βασιλείου και δύο επιλαχόντες.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι διοργανωτές του Καναδικού διαγωνισμού ανακοίνωσαν τους οκτώ ημιτελικούς. Τέσσερις φιναλίστ θα διαγωνιστούν  μεταξύ τους στις αρχές του 2025 και ο τελικός νικητής θα ανακοινωθεί στις αρχές του 2026.